Lichaamsgericht omgaan met controleverlies in een prestatiemaatschappij
Soms weet je het gewoon even niet meer. Je moet altijd weten wat je doet, waar je naartoe werkt en hoe je daar komt. Geen plan hebben, hoor er voor de meesten van ons niet bij. Twijfel roept al snel de vraag op of je het wel onder controle hebt. Of erger: of je geschikt bent.
Voor mensen die veel verantwoordelijkheid dragen, is controle een manier geworden om overeind te blijven. Zeker weten = overleven. Maar wat als het leven zich niet laat sturen? Als je gezondheid hapert, een relatie eindigt of je energie gewoonweg op is?
Dan is het er vaak ineens: je weet het niet meer. En dat is confronterend. Maar het is ook een ingang. Daar begint iets nieuws.
Waarom het zo moeilijk is om het niet te weten
Vanuit evolutionair perspectief is onzekerheid nu eenmaal spannend. Je brein is gebouwd om gevaar voor te zijn en niet weten activeert waakzaamheid. Tegenwoordig draait het meestal niet om roofdieren, maar om deadlines, inboxen en sociale druk die ons in de overlevingsstand zetten.
Psycholoog en traumatherapeut Stephen Porges legt met zijn Polyvagaal Theorie uit hoe ons zenuwstelsel voortdurend scant op veiligheid. Als dat ontbreekt, schakelt het lichaam automatisch over op een hoge staat van paraatheid en komt in een vechten, vluchten of bevriezen respons terecht.¹
In onze cultuur geldt bovendien: kennis en zekerheid staat voor succes, status en controle. Wie niet weet, voelt zich al snel tekortschieten. En dat maakt iets los in je lijf: spanning in je schouders, een hoge ademhaling, een hoofd dat overuren draait. Rust komt niet vanzelf. Je lichaam blijft op scherp staan.
“The willingness to rest in the unknown, to live in the question, is the essence of the creative life.” Michael Meade
Wat controleverlies zichtbaar maakt
Als je de grip verliest, gebeurt er vaak veel tegelijk:
Psychotherapeut Irvin Yalom noemt dit existentiële thema’s: onze angst voor de dood, vrijheid, eenzaamheid en zinloosheid.² Juist als het bekende wegvalt, raken we aan deze diepere lagen.
Toch ligt daar ook de opening. Niet om het weg te duwen, maar om het te leren verdragen.
Je lijf liegt niet
Lichaamsgericht werk vertrekt niet vanuit het hoofd, maar vanuit het lijf. Waar je denken vastloopt, begint je lichaam vaak al met reageren: Gronden, ademhalen, bewegen, huilen of juist verstillen – het zijn manieren waarop je lichaam spanning loslaat.
In mijn praktijk zie ik mensen die moe zijn van het denken. Ze hebben al van alles geprobeerd, maar pas als ze weer gaan voelen, komt er ruimte. Het lijf wijst de weg. Niet door een pasklaar antwoord te geven, maar door opnieuw verbinding te maken met wat klopt.
Via methodes als haptonomie, somatic experiencing, energetisch en systemisch werk help ik mensen contact te maken met hun binnenwereld. Dat begint met vertragen. Voelen. En soms: helemaal niets hoeven weten.
We leven alsof het altijd zomer moet zijn: productief, zichtbaar, snel. Maar in de natuur wisselen seizoenen elkaar af. In de ecopsychologie – die kijkt naar hoe onze mentale gezondheid samenhangt met de natuur – wordt het gebrek aan rustmomenten gezien als een oorzaak van uitputting.³
Ritmisch leven betekent dat je ook ruimte geeft aan stilstand, aan pauze, aan niet-weten. Net als in de natuur kan in die stilte iets nieuws ontstaan.
Wie geen winter toelaat, beleeft ook de lente minder intens. Dat geldt ook voor onze innerlijke processen.
Wat je wint als je het even niet weet
Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar wie accepteert dat hij het niet weet, maakt ruimte voor iets nieuws. Je adem zakt. Je lijf ontspant. Je hoeft niet meer te vechten met wat er is. In die ruimte komen andere kwaliteiten naar boven: creativiteit, intuïtie, compassie en vertrouwen. Je gaat merken dat je niet tekortschiet, maar gewoon mens bent – met alles erop en eraan.
Een uitnodiging tot niet-weten
Omgaan met niet-weten is geen trucje. Het is iets wat je leert door het te doen – of liever gezegd: te laten. Door te zakken uit je hoofd en te landen in je lijf. Het vraagt oefening. Geduld. Soms begeleiding. Maar het levert iets op dat je niet uit een boek kunt halen: een gevoel van rust, verbondenheid en richting – ook als je die nog niet kunt benoemen.
Wil je dit zelf ervaren?
In mijn sessies begeleid ik mensen die het even niet meer weten. Samen creëren we een plek waar dat oké is. Waar niet-weten geen probleem is, maar een startpunt.
👉 Benieuwd of dit bij jou past? Neem contact op of lees meer over lichaamsgericht coachen
Bronnen
Off-grid in een boshut op de Veluwe Geen elektriciteit. Geen wifi. Kun jij een week zonder scrollen en Netflix? Een natuurlijke reset We huurden een eenvoudige
Een zacht en krachtig hulpmiddel In lichaamsgerichte sessies gebruik ik soms rauwe ceremoniële cacao als hulpmiddel om cliënten te helpen vertragen en zakken. Een puur
Alles over de kracht van voelen, reguleren en helen met je lijf Lichaamswerk is één van de krachtigste manieren om spanning, stress en trauma duurzaam
Als lichaamsgericht coach help ik je graag om meer contact te maken met je gevoel en je lijf. Neem gerust contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
